Proje, Mersin İli, Akdeniz İlçesi, Mersin Limanı içerisinde yer alan Mersin Kruvaziyer ve Konteyner Limanına “İlave Konteyner Dolgu alanı ve Yeni Bir Kurvaziyer Liman Yapımı” işlemlerini kapsamaktadır. Bu amaçla limana yanaşacak gemilerin draft derinliğini sağlamak için proje kapsamında dip taraması işlemlerinin yapılması ve gemi seyir güvenliği açısından ana mendirek ’in 100 m kısaltılması işlemleri proje kapsamına dâhil edilmiştir.

Mersin limanı genişleme projesi faz-2 rıhtım yapımı ve dip taraması ÇED raporu 26.03.2020 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Yukarıda bahsi geçen süreç geçmişten günümüze dek Mersin Limanın genişlemesi için yapılan proje çalışmalarının özetini içermektedir. ÇED raporunun onaylanması ile süreç son aşamasına gelmiş bulunmaktadır. ÇED Olumlu kararına göre inşası tamamlanmış olan 27.912 m2’lik alanın güneyine ve batısına toplam 176.335 m2 (164.490 m2 konteyner limanı dolgusu + 11.845 m2 kurvaziyer liman dolgusu olmak üzere toplam 176.335 m2)’lik ilave dolgu alanı yapılacaktır.

 

Proje kapsamında yeni yapılacak dolgu nedeniyle, liman kurvaziyer özelliğini yitirecektir. Bu nedenle, bu alanın yerine alanın güneyinde yeni yapılacak dolgu üzerinde (176.335 m2 dolgu alanına dâhil) 11.845 m2’lik alana sahip yeni bir kurvaziyer liman oluşturulacaktır. Ayrıca, yapılan modelleme çalışmaları sonucunda gemilerin rahatça

yanaşabilmesi için ana mendirek (doğu mendireği) 100 m kısaltılacak ve dip taraması yapılacaktır.

Tarımsal amaçlı değerlendiğimizde deniz canlıların çeşitliliği ve sayısı günden güne azalıyor. Kıyısal zona müdahaleler sonucunda kıyıda yaşayan canlılar yeni yaşam alanları arayışına girmekteler. Balıkçılık için uygun kıyı alanı azdır. Kıyı balıkçılığı için de uygun

alanlar azdır. Bu nedenle de korunması gerekmektedir. Ayrıca yavru balıklar kıyı alanlarında beslenerek hızla büyür ve sürüler oluşturarak açık deniz alanlarına göç ederler. Tüm bu alanda yapılacak her türlü kıyı doldurma faaliyetleri tüm su canlılarının beslenme, barınma üreme alanlarının tahrip olmasına neden olacaktır.

 

Gerçekleştirilmek istenilen önemli büyüklükteki ilave dolgu alanı önerisinin mevcut sahil düzenlemeleri ve kara tarafındaki diğer kullanım ve fonksiyonlara olası olumsuz etkileri göz önünde bulundurulmayarak geliştirildiği açıktır. Mersin limanı genişleme projesi gerekçeleri incelediğinde, mevcut planlarda öngörülen konteyner limanı dolgu alanının iptal edilerek bunun yerine kent merkezi silüeti önüne set olacak ilave daha büyük dolgu alanı öngörülmesinde deniz tarama ve dolgu maliyetlerinin birinci derecede etkin olduğu görülmektedir. Ancak bunun yanı sıra kentin merkezi iş alanı niteliğindeki tarihi kent merkezi ve yakın çevresindeki kullanım değerlerine, kentsel maliyetlere olacak olumsuz etkileri ve hesapları değerlendirilmemiştir. Bu alan aynı zamanda kentin en büyük parkının kıyı düzenlemesi ile kültür ve kongre merkezinin önünde, bunların bütünlüğünü, görsel ve işlevsel yapısını tamamen ortadan kaldıracak nitelikte planlanmıştır.

 

Proje ile önerilen ilave dolgu alanı yapılıp, bununla birlikte tam kapasite işlem hacmi ile çalışılması durumunda limanın mevcut kapılarından giriş çıkış yapan kamyon-tır sayısının yaklaşık 5 kat artması söz konusu olacaktır. Proje ile sadece liman içi dolgu alanının ve kapasitesinin arttırılması amaçlanırken ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi, kent içi ulaşım faaliyetleri ile limandan çıkacak kamyon-tır trafiğinin ayrıştırılması, doğrudan otoyol ve karayolu bağlantı olanaklarının sağlanması, limanın bugünkü kapasitesinde bile sorunlar yarattığı bilinen giriş ve çıkışlarının yeniden düzenlenmesi gibi planlama konularını göz önünde bulundurmadığı, bu konularda projenin çözüm öngörüsü sunmadığı görülmektedir.

 

Dünyanın ünlü liman kentlerinin Mersin’deki gibi kent merkezleri ile bütünleşmiş limanların bulunduğu gelişmiş örneklerinde, liman sahası planlanmasında merkez ve kentsel yerleşik alanların dışına yönelme eğilimleri ve planlama stratejileri geliştirildiği, kent içinde

kalan limanların genişleme alanlarının kentin dış bölgelerinde belirlendiği bilinmektedir.

Çağdaş ülkelerde liman sahası planlamasında kent dışına yönelme söz konusudur. Kent içinde kalan limanların genişleme alanları kentin dış bölgesinde belirlenmektedir. Gelişmiş ülkelerde zaman içinde eski limanlar kent merkezinin dışına doğru genişletilirken eski liman alanları kentsel kullanımlar için ayrılmış, yat limanı, turizm tesisi ve benzeri kentsel tesisler yapılmıştır.

 

Rapor sonucunda görülmüştür ki kentimiz bir kez daha stratejik kararlar üzerinden değil belirli grupların öngördüğü hedefler üzerinden kentsel kararlar üretmeye ve uygulamaya çalışılmaktadır. Çağdaş ve Modern liman kentlerinde liman alanları düzenlenir iken sadece deniz içerisinde yapılacak dolgu alanlarının teknik özellikleri değil sosyo ekonomik, çevresel ve kentsel kaygılar ele alınarak planlanmaktadır. Maalesef ülkemizde kentliye ait olan limanların üst kullanım hakkını elinde bulunduran gruplar imzaladıkları sözleşmelere dayanarak kentlerin stratejik planlarının uygulamasını geciktirecek hamleler yapmaktadır. Taşıma kapasitesine ulaşmış limanlar genişletilmeye çalışılmakta bu süreçte harcanan giderler ise vergi gelir kaybına sebep olmakta ve en önemlisi mevcut limanlar genişleme projeleri ile kentimizin yarım asırdır beklediği ve çevre düzeni planında yer seçimi tamamlanan ana konteyner limanı yatırım programına alınması konusu gündeme gelmemektedir.

 

Söz konusu proje ile yapılması düşünülen dolgu alanı ile sadece deniz içerisinde bir takım imalatlar planlanmakta bu planlar üzerinde kentimizin tarihsel açısından en önemli simgelerinden olan Mersin Limanının kent ile olan kentsel ilişkileri göz ardı edilmektedir.

Mevcut limanın batı istikametinde gelişmesi Atatürk Parkı gibi şehrin simge rekreasyon alanının silüetini etkilemesi, dolgu alanının kentimizin en önemli ve en yoğun bulvarlarından İsmet İnönü Bulvarı ve şehrin doğu girişinin ulaşım sistemine yük getirmesi

kentsel anlamda sorunların ortaya çıkmamasını talep ediyoruz.

Keza yapılması düşünülen Liman Çevresinde Özel proje alanları, Mersin Büyükşehir Belediyesine ait kentsel tasarım projelerinin bulunması ve bu süreçte bütün projelerin temel ulaşım ağının Kentin giriş noktasında yer alan İsmet İnönü Bulvarı olması ulaşım açısından kentimize getirecek yükün en temel göstergesidir.

 

TMMOB Mersin İl koordinasyon kurulu olarak kentimize yapılacak liman yatırımlarının üst ölçek planlarla ve stratejilerle belirlenmesi gerektiğini savunuyoruz.

Ayrıca:

Bölgesel kalkınma (ekonomik ve sosyal), Ulaşım planlanması (limanlar, iç ulaşım bağlantıları), Alt projeleri ve ülke genelindeki ekonomik kalkınmaya hız kazandıracak sanayi, endüstri ve tarım sektörleri gibi ana girdileri destekleyecek ve kalkındıracak potansiyel içerisinde olan çevre dostu çağdaş limanın projelendirilmesini talep ediyoruz.

TMMOB İl Koordinasyon kurulu olarak hazırladığımız raporu ise kamuoyuna sunmaktan onur duyarız.

 

Saygılarımızla